Ogródki działkowe. Wielokanałowa instalacja site specific.
1. Forma
Moja praca dedykowana jest Rodzinnym Ogródkom Działkowym. Ma charakter tymczasowego wydarzenia, odbywającego się właśnie na terenie działek. Struktura projektu od strony technicznej, polega na zachęceniu odbiorców do wzięcia udziału w pewnej grze oscylującej na granicy tradycyjnych podchodów i alternatywnej rzeczywistości. Na terenie Rodzinnych Ogródków Działkowych im. W. Reymonta (przy ulicy Źródłowej w Łodzi) umieszczone zostają płyty chodnikowe z qr-code'ami, które poprzez użycie przez odbiorców skanera telefonu komórkowego i przeglądarki internetowej, odsyłają do filmów wideo umieszczonych na platformie Youtube. Filmy widnieją tam jako niepubliczne, nie można zatem obejrzeć ich nie posiadając adresu strony czy właśnie qr-code'u. Zależy mi na tym, aby widz stojąc w obliczu miejsca obejrzeć mógł dokumentację wydarzenia, które odbyło się na tej samej przestrzeni. Znajdując się samotnie w danej lokalizacji, ma okazję zobaczyć na nagraniu innego człowieka, czasem o innej porze dnia, przy innej pogodzie i w innym świetle. Całość ma charakter tymczasowy. Za sprawą obranej strategii, projekt stanowi odniesienie do teatru ulicznego, w którym się jedynie miejsce - nie czas. Jedynym widzem rejestrowanego wydarzenia rzeczywistego byłam ja - operator kamery. Tym samym to moja osoba decyduje o tym, na jakim fragmencie wizualnym skupi się odbiorca. Każdy z filmów dedykowany jest osobnemu miejscu. Towarzyszy mu również osobna muzyka skomponowana na potrzeby wideo, występują w nim inni aktorzy i posiada swój osobny, adekwatny do treści, tytuł. Wszystkie nagrania rejestrowane są za pomocą kamery mini DV, ze względu na to, aby zachowały „działkową” estetykę. Większość nagrań rejestrowana jest w czasie rzeczywistym, zabiegi montażowe są raczej znikome. Odnalezieniu płyt chodnikowych ze wskazówkami pomóc mają specjalne mapy umieszczone w gablotach działkowych na skrzyżowaniach alejek, oraz wersje papierowe- w formie ulotki. Są na nich zaznaczone numerki domków i dokładne punkty, w których znajdują się kody.
2. Treść
a. Miejsce
Ogródki działkowe są miejscem, które chyba każdemu kojarzy się z dzieciństwem. Z reguły jednak na działkach najwięcej czasu spędzają osoby starsze i to je zazwyczaj możemy tam spotkać. Owa przestrzeń nosi więc za sobą silne konotacje z przeszłością i przyszłością, jakgdyby pomijając teraźniejszość. Jest to miejsce przyjazne spotkaniom, rozmowom, wspólnej pracy w ziemi, czasem także odosobnieniu, ale przede wszystkim kontaktowi z naturą.
Ogródki działkowe są według mnie pretekstem, do opowiedzenia historii. Zwłaszcza tych żywcem ze „Świata Dorosłych”, opowiadanych z perspektywy dziecka. Wszystkie filmy są bowiem pewną kreacją świata inspirowanego fenomenem polskich ogródków działkowych. Ciekawym wydaje mi się także aspekt przeniesienia stuki do przestrzeni intymnej i biskiej człowiekowi.
b. Struktura Teatralna
Mój projekt działkowy wyszedł od próby przełożenia struktury teatralnej na sztukę multimedialną. Każde z nagrań wideo składających się na całość projektu, jest osobnym aktem spektaklu. Ponadto akcje udokumentowane na nagraniach są nawiązaniem do tradycji Dożynek. Każde z nich jest tańcem czy krótką etiudą, którą ja, po dziecięcemu nazywam po prostu „laurką”. Są to akty dziękczynne, dedykowane konkretnym miejscom i zjawiskom obserwowanym na działkach. Równocześnie podsumowując - są to rytuały w podzięce działkom, jako iluzji ludzkiego powrotu do korzeni.
W kontekście teatru, odnosząc się do Kantorowskiego traktatu o iluzji (Iluzja- Mały Traktat Teoretyczny) chciałabym przełożyć owe spostrzeżenia na ogródki działkowe oraz na samą sztukę multimedialną. Bowiem według Tadeusza Kantora, elementarnym sensem iluzji w teatrze nie jest reprodukcja rzeczywistości, a umieszczenie jej istoty w sferze złudzenia. To właśnie dzięki iluzji, doświadczamy rzeczywistości w sposób wolny i czysty.
„Atrapa”, która naskórkowo ma wydźwięk z goła pejoratywny- w tym kontekście staje się specyficzną furtką do kreowania alternatywnej rzeczywistości. Wbrew logice swojej istoty, iluzja objawia utopijne, szaleńcze ambicje zidentyfikowania z rzeczywistością.
Fenomen działek jest wdzięczną iluzją natury, która umożliwia doświadczanie rzeczywistości w sposób wolny i czysty. Być może jest to trochę naiwne, ale w tym właśnie zaklęty jest urok i nowe możliwości spontanicznego przeżywania świata. Nadzwyczajne wydają mi się również przedmioty - zwłaszcza te zrobione własnoręcznie przez działkowców w celach dekoracyjnych i użytkowych. Przedmiotom użytku codziennego nadawane są nowe funkcje - tak, że czasem nawet stają się przepięknymi metaforami, a rzec by można nawet - amatorskimi dziełami sztuki.
Ważnym i całkowicie zamierzonym efektem jest także ulotność i chwilowość projektu. Działki żyją bowiem własnym życiem, są nieustannie modyfikowane i przeżywają kolejnych właścicieli. Akcja, tak jak Dożynki, jest wydarzeniem odświętnym, ale i tymczasowym.
Każde wideo jest częścią spektaklu dziękczynnego. Można by doszukać się w nim elementów, amatorskiego baletu i opery o specyficznie dramaturgicznej narracji. Do udziału w projekcie zapraszam osoby, które nie są zawodowymi tancerzami czy aktorami. To wszystko atrapa, w hołdzie atrapie.
Jeżeli chodzi o muzykę, również nazwałabym ją raczej utworami audialnymi „udającymi” muzykę. Zależnie od specyfiki całości, jej elementami są dźwięki rodem z ogrodów, przefiltrowane fragmenty muzyki z radia, odgłosy zakłóceń, owadów, nagrywane i przekomponowane, niekiedy też sekwencje gwizdane pokracznie.
Na projekt składa się ponad 20 filmów wideo z dźwiękiem, nagrywanymi kamerą mini DV o rozdzielczości 720x480. Autorami muzyki są: Łukasz Broda, Piotr Wycyganiewicz, Szymon Domagała, Maciej Szczęsny, Patryk Bychowski, Derek Piotr Crofut, Konstanty Mierzejewski, Kamil Rzeźnik oraz Łukasz z Bałut. Na nagraniach występują: Mikołaj Klejbach, Marcin Kosakowski, Rozalia Paszkiewicz, Małgorzata Cebera, Łukasz z Bałut, Michał Szufla, Łukasz Broda i Kamil Rzeźnik.
