یکی از روش‌های رایج حمل و نقل میان کشورهای مختلفی که حداقل یک بخش آن‌ها به دریا منتهی می‌شود، حمل و نقل دریایی است. حمل و نقل دریایی از جمله روش‌های ارسال محموله‌ای است که بسیار مورد توجه تاجران کشورهای مختلف قرار گرفته است. اما باید در نظر داشته باشید که این روش حمل و نقل زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و مناسب افرادی نیست که برای ارسال محموله خود، زمان کمی در اختیار دارند. همچنین، این روش حمل و نقل نسبتا هزینه‌بر خواهد بود. البته هزینه حمل و نقل‌های دریایی در مقایسه با روش حمل و نقل هوایی کمتر است و نمی‌توان این مساله را نادیده گرفت. اگر تاجر هستید و دنبال روش حمل و نقل آسانی می‌گردید یا به کسب اطلاعات در زمینه قراردادهای حمل و نقل دریایی علاقه دارید، در ادامه این متن همراه ما باشید تا پاسخ بعضی از سوالات خود را پیدا کنید.
تعریف قراردادهای حمل و نقل دریایی
اول هر چیزی، از معرفی قرارداد حمل و نقل آغاز می‌کنیم. نیاز مبرم به صادرات کالا و واردات کالا ، افزایش مبادلات کالا میان کشورهای مختلف و موارد مشابه، افزایش حمل و نقل را به همراه داشته است. برای انجام امور مربوط به حمل و نقل، نیاز به عقد قراردادهایی خواهد بود. این قراردادها که به قرارداد حمل و نقل معروف هستند، شامل دو سری قوانین می‌شوند:
قوانین مدنی
قوانین تجاری
در قراردادهای حمل و نقل، اطلاعات زیادی درج می‌شود که در زیر به بعضی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
محل صحیح تحویل کالا
وزن کالا
نوع کالا
ارزش پولی کالا
نیاز داشتن یا نداشتن به مراقبت خاص
بازه زمانی رسیدن کالا به مقصد
در این قراردادها، مسئولیت‌هایی برای شخص فرستنده محموله و همچنین کسی که متصدی آن است، در نظر گرفته خواهد شد. مثلا از زمانی که محموله از طرف شخص فرستنده به متصدی تحویل داده می‌شود تا زمانی که محموله به مقصد می‌رسد و تحویل شخص گیرنده خواهد شد، متصدی مسئول سلامت و مراقبت از آن خواهد بود.
همچنین اگر بسته‌بندی کالا مشکل داشت، اطلاعات مربوط به کالا در قرارداد اشتباه درج شده بود و غیره، فرستنده مسئول است و باید تمامی خسارت وارده را خودش پرداخت کند.
انواع قراردادهای بین المللی
قراردادهای حمل و نقل بین المللی، انواع مختلفی دارند. هر یک از این قراردادها در شرایط خاصی استفاده می‌شوند و می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم‌بندی کرد:
قراردادهای بین المللی گروه C
قراردادهای بین المللی گروه D
قراردادهای بین المللی گروه E
قراردادهای بین المللی گروه F
هر کدام از این قراردادها از زیرمجموعه متنوعی برخوردار هستند که مختصرا آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
قراردادهای گروه C:
CPT: طبق این قرارداد، کرایه حمل تا مقصد پرداخت می‌شود و برای حمل و نقل‌های مرکب استفاده خواهد شد.
CFR: این قرارداد مخصوص حمل و نقل دریایی است. هزینه بیمه و عقد قرارداد بیمه با خریدار است. همچنین هزینه حمل و عقد قرارداد حمل بر عهده فروشنده خواهد بود.
CIP: این قرارداد هم برای حمل و نقل‌های مرکب استفاده می‌شود. هزینه و عقد قرارداد بیمه، حمل و هزینه حمل بر عهده فروشنده است و هزینه بازرسی را خریدار باید متحمل شود.
CIF: در این حمل و نقل که مخصوص روش دریایی است، تمامی هزینه‌ها از قبیل هزینه بیمه، عقد قرارداد بیمه، هزینه حمل و عقد قرارداد حمل بر عهده فروشنده خواهد بود.
بیشتر بدانید: هر آن‌چه که لازم است در مورد نرخ حمل و نقل دریایی بدانید
قراردادهای گروه D:
DDU: در این نوع قرارداد، محموله در مقصد بدون دریافت حقوق و عوارض گمرکی ترخیص می‌شود.
DES: در این قرارداد، تحویل کالا در مقصد در عرضه کشتی انجام می‌شود.
DDP: این قرارداد عکس DDU است و ترخیص محموله در مقصد با دریافت حقوق و عوارض انجام خواهد شد.
DEQ: تحویل کالا طبق این قرارداد، در اسکله مقصد تعیین شده انجام می‌شود.
DAF: این قرارداد مناسب زمانی است که کالا در مرز تعیین شده تحویل داده خواهد شد.
قانون دریایی ایران با اصلاحات
هر کشوری برای فعالیت در زمینه حمل و نقل دریایی و غیره، از قوانین خاصی برخوردار است. ایران هم از این قاعده جدا نیست و قوانین دریایی خود را دارد. برخی از این قوانین نیاز به اصلاحات داشتند که به مرور زمان اصلاحات روی آن‌ها انجام شد.
قانون دریایی اولیه در 29/6/1343 تصویب شد. اما اصلاحات آن در تاریخ 1/9/1391 به تایید شورای نگهبان رسید که امروزه قانون دریایی ایران با اصلاحات مورد توجه قرار می‌گیرد. این قانون شامل چهل و شش ماده است.
